Gülseli KENARLI / İSTANBUL, 16 Aralık () - Merkez Bankası, yeni soluksuz tırmanışla rekorlar kıran doların önünü, enerji kuruluşlarının ayda bir milyar doları bulan döviz talebini piyasadan çekerek kesti. Piyasalarda yönü Rusya'da gelişmeler ve ABD Merkez Bankası'nın (FED) atacağı adımlar belirleyecek.
Merkez'in hamlesiyle 2.4140 liraya çıkarak tüm zamanların yeni rekor düzeyine tırmanan dolar, 2.3690 liraya kadar çekildi. Parite etkisiyle 3.0 lira üzerine çıkan euro da 2.9645 - 2.9700 lira düzeylerine çekildi ve yarı yarıya dolar ve eurodan oluşan döviz sepeti de 2.67 düzeyine geriledi.
Gelişmekte olan ülkelerdeki satışların yanı sıra 14 Aralık operasyonunun gerilimi tırmandırması, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın operasyonların süreceği sinyali vermesi ve başta AB olmak üzere gelen eleştirileri dikkate almaması doların yeni tarihi zirveyi tırmanmasına neden oldu.
Rusya Merkez Bankası ise petrol fiyatlarındaki düşüş ve yaptırımlar nedeniyle ülke ekonomisinin resesyona doğru sürüklenmesiyle rublede görülen kayıpların önüne geçmek için politika faizini ani bir kararla yüzde 10.5'ten yüzde 17'ye yükseltti.
Öte yandan gelişmekte olan ülke para birimleri genelinde Rusya'da yaşananların yanı sıra FED'in yaklaşık 10 yıl aradan sonra ilk defa faiz artıracak olması da endişe yaratıyor. Fed yetkilileri bugün ve yarın yapacakları toplantıda, piyasalara yön veren para politikası metninde gelecek yıl faiz artışına kapı açacak kritik bir ifade değişikliği yapıp yapmamayı değerlendirecekler.
GELİŞMEKTE OLAN PİYASALARA BASKI
'nın sorularını yanıtlayan Global Menkul Strateji Müdürü Gökhan Uskuay, Rusya etkisiyle Borsa İstanbul Endeksi'nde düşüşün yüzde 4.0'ü geçtiğine işaret ederek, "Rusya Merkez Bankası 6.5 puan faiz artırımına rağmen çıkış yolu bulamadı. Yapacağı tek hamle kaldı, sermaye çıkışını engellemesi. Rusya'dan böyle bir kontrol gelirse, kesinlikle Venezuela'dan da gelir. Çünkü Venezuela'nın da ihracatının yüzde 95'i petrol. Böyle bir hareket diğer gelişmekte olan piyasalara da baskı getirir" dedi.
GÖZLER HENÜZ FED'E ÇEVRİLMEDİ
Rusya'nın sermaye hareketleri kısıtlamasıyla oradaki Türk şirketlerinin de işlerinin etkileneceğini belirterek, "Piyasalar Rusya'dan gelebilecek bu hamleyi fiyatlanmalamaya başladı. Eğer bir kısıtlama yaşanırsa bunun bize daha fazla yansıması olur. Şu an için Rusya'nın atacağı adımlar önemli. İç piyasada kafaları FED'in yarınki toplantısına çeviremedik bile. İç piyasa için FED şu anda ikinci plana kalmış durumda. Büyük ihtimalle Rusya da FED'in kararına göre hareket edebilir" dedi.
"ENERJİ TALEPLERİ AZALIYOR"
INGBank Ekonomik Araştırmalar Müdürü Muhammet Mercan da 'nın sorularını yanıtlarken, liranın değer kaybetmesi karşısında bir kaç sebep olduğunu ifade ederek, "Yarınki FED toplantısı öncesi kararın belirsizliğiyle ilgili etkiler söz konusu" dedi ve ekledi:
"İçerideki siyasi gelişmeler, Erdoğan'ın açıklamaları piyasayı etkilemiş gibi görünüyor. Petroldeki düşüşün, arz yönünde olduğu sanılıyordu, ancak talepten kaynaklandığı görüldü. Bu genel bir trend; Rusya başta olmak üzere genel bir riskten kaçış gibi görünüyor. Merkez Bankası'nın enerji kuruluşlarının döviz talebini piyasadan çekmesi yerinde bir karar oldu. Enerjiden gelen küresel talepler azalacağı yönündeki beklentilerle atılması gerekn bir adımdı."
Mercan, petrol fiyatlarındaki düşüşün tek yönlü olarak Rusya'yı etkilediğini ifade ederek, "Bizim gördüğümüz petrol fiyatlarında ki sert düşüş Rusya ile alakalı değil. Küresel enerji talebi küresel büyümenin azalacağı yönünde ki beklentilerle aşağıya geliyor. Uluslararası enerji ajansı 2015'e yönelik enerji taleplerini 5 kez aşağı yönlü revize etti" diye konuştu.
(FOTOĞRAFLI)
