Anal fissür nedir? “Makatta meydana gelen yırtığa anal fissür veya çatlak denir. Bu çatlağın boyu oldukça küçük (5-10 mm arasında) olmasına rağmen makat bölgesinin ağrı duyusunun fazla olmasından dolayı kişiyi çok rahatsız eder.”
Belirtileri nelerdir? “Dışkılama esnasında ağrı (bu ağrı tuvaletten sonra da devam eder), az miktarda kanama ve kabızlık, bazen ele gelen küçük şişlik esas belirtilerdir. Ayrıca kaşıntı, otururken sızlama olabilir.”
Anal fissürün sebebi nedir? “Genellikle kabızlık sonrası katılaşan dışkı, çıkarken çok ince olan makat cildinde yırtılmaya sebep olur. Kabızlık, dolayısıyla sert dışkı devam ettikçe, her dışkılamada yırtılma tekrar eder, yırtık iyileşme fırsatı bulamaz. Dışkılama esnasında makat açılırken çatlağın da açılması şiddetli ağrıya sebep olur. Bu nedenle hastalar dışkılama yapmak istemez. Bu durum içerde bekleyen dışkının daha da katılaşmasına yol açar. Sonunda çıkan dışkı daha da sert ve yarayı (çatlağı) daha çok tahriş eder hale gelir. Bu bir kısır döngü halinde devam eder.”
Çatlak olduğu nasıl anlaşılır? “Sadece ilgili uzman hekimin çatlağı görmesi teşhis için yeterlidir. Herhangi bir tetkike ihtiyaç yoktur.”
Başka hastalık olamaz mı? “Makatta kanama, ağrı ve şişlik yapan hastalıklar arasında en fazla görülen hemoroid ile sıklıkla karıştırılır. Ancak şikayetleri benzer bu iki hastalığın tedavileri oldukça farklıdır.
Hastanın şikayetleri ile muayene bulguları uyuşuyorsa anal fissürden başka bir hastalık düşünülmez. Ama çatlağın görünümü, çok sayıda çatlak olması, başka hastalıkları düşündürecek şikayetler olması ek araştırmayı gerektirir.”
Tedavisi nasıldır? “Yeni başlamış (bir aydan yeni) ve görüntüsü iyileşme umudu veren çatlaklar ilaç tedavisi ile büyük oranda düzelirler. Ancak ilaçlarla düzelmeyen veya artık kronikleşmiş çatlaklar ameliyat ile tedavi edilirler.
Tedavinin esası, kabızlığı düzeltmek ve çatlağın iyileşmesine zemin hazırlamaktır. Bunun için dışkı yumuşatıcılar ve ağrı kesici merhemler kullanılır. Sıcak su torbasına oturmak da çok faydalıdır; hem ağrıyı keser hem de yara iyileşmesi için makat bölgesine kan akımını artırır. Beslenmenin bol posalı olması da (bol meyve sebze, kepekli ekmek, bol su, kuru kayısı, kuru incir vb) kabızlığı gidermek için önerilir.”
Ameliyattan başka tedavi yöntemi var mıdır? “Ameliyat haricinde de bir kısım işlemlerle çatlağın iyileştirilmesi mümkündür. Ancak bu yöntemlerde başarı oranı ameliyata göre düşüktür ve tekrarlama ihtimali daha fazladır.”
Ameliyatı nasıldır? “Anal fissür ameliyatı, ağrı sebebiyle sürekli kasılan ve bu yüzden makat bölgesine kan akımının azalmasına yol açan kas grubundan bir miktar kesilerek kan akımının artırılması işlemidir. Çoğu kere çatlağın kendisine bir işlem uygulanmaz. Ama çatlağın ucunda ele gelen şişlik fazlaysa ya da yara iyileşmesini hızlandırmak gerekiyorsa çatlak çıkarılabilir.
Ameliyat oldukça kısa (5-15 dk) ve başarı şansı çok yüksek bir işlemdir. Bu ameliyat lokal anestezi ile olabileceği gibi belden uyuşturma veya tamamen uyutma şeklinde de yapılabilir.”
Ameliyat sonrası ne zaman normal hayata dönülür? “Bu ameliyat sonrası genellikle aynı gün hastalar evine gidebilir. İlk dışkılama esnasında az miktarda kanama ve ağrı olabilir; sonrakilerde bu şikayetler kaybolur. Ertesi günü normal hayata dönülür. Oturma esnasında ağrı olursa sıcak su lastiği üzerine oturmak yeterlidir.”
Ameliyattan sonra çatlak tekrar eder mi? “Çatlak ameliyatının başarısı çok yüksektir ve tekrarı pek görülmez. Ancak hastanın da ameliyat sonrası kabız olmaması ve yara iyileşmesini sağlayıcı tedbirleri uygulaması gerekir.”
